တခ်ိန္က သီးျခားစီရွိခဲ့တဲ့ ဒီမိုကေရစီေထာက္ပံံ့ေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအကူအညီမ်ားအၾကားမွာ အခုေတာ့ ဆက္ႏြယ္မႈေတြ တိုးပြားလာတာကို ျမင္ေနရပါၿပီ။ သည္နယ္ပယ္ႏွစ္ခုရဲ႕ လက္တြဲေဆာင္ရြက္မႈကေတာ့ တဖက္ေစာင္းနင္းျဖစ္ေနဆဲပါ။
တိုင္းျပည္အလွည့္အေျပာင္းတခုအတြင္းက သည္ႏွစ္ခုရဲ႕ကြင္းဆက္ေတြ၊ အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ အက်ဳိးဆက္ရလဒ္ေတြအေၾကာင္းကို ေလ့လာဖို႔ ဒီမိုကေရစီဂ်ာနယ္နဲ႔ ကာနယ္ဂ်ီအေထာက္အကူျပဳအဖြဲ႔တို႔က ေဆြးေႏြးပဲြေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီေရး အေထာက္အပံ့ႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအကူအညီမ်ား အတူတကြတိုးတက္ျခင္းသို႔
ကာ႐ိုသားစ္ က သည္ႏွစ္ခု ေဒြးေရာယွက္တင္ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္ေနတာေတြကို ႏွစ္၂၀ စာ ေျခရာခံၾကည့္ပါတယ္။
(တူညီဦးစားေပး အစီအစဥ္မ်ား) - ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဟာ အျပန္အလွန္ ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့ အေတြးေခၚကို ႏုိင္ငံတကာအလွဴရွင္ေတြက ၁၉၉၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာ စဥ္စားလက္ခံလာၾကတယ္။ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကို ေဖာ္ေဆာင္မယ့္ အင္အားစုႏွစ္ခုလုံးကလည္း တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ လူလတ္တန္းစားေပၚထြန္းေရး စတာေတြကို တူညီတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ေတြအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလာၾကတယ္လို႔ လဲဗီးက မွတ္ခ်က္ခ်ပါတယ္။
(ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ထည့္သြင္းျခင္း) - အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေကာင္းမြန္မႈက႑ဟာ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ အခရာက်တယ္ ဆိုတာကို တခ်ိန္က ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ မပတ္သက္ဘူးဆိုတဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးနဲ႔ စီးပြားေရးသမားေတြကိုယ္တိုင္ အသိအမွတ္ျပဳလာၾကပါၿပီ။ အစိုးရေကာင္းတရပ္ရဲ႕ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြထဲက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ တာဝန္ခံမႈနဲ႔ တာဝန္ယူမႈေတြကို ဌာနဆိုင္ရာတိုင္းမွာ တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ႏိုင္ငံေရးပန္းတိုင္ေတြအျဖစ္ ထည့္သြင္းလာၾကပါၿပီ။
(ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေရးကိုကူညီျခင္း) - တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈေတြေပၚေပါက္ေအာင္ ကူညီရာကေနတဆင့္ ဒီမိုကေရစီအစိုးရေတြေပၚထြက္လာဖို႔ကို တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္လာၾကတယ္။ ဒီအကူးအေျပာင္းမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱယားေတြကို အာ႐ံုစိုက္ေဆာင္ရြက္ရာကေန အေျခခံလူမႈစီးပြား ျပႆနာေတြကို စတင္ ကိုင္တြယ္လာရေတာ့တာပါပဲ။ ျပည္သူေတြရဲ႕ အေျခခံလူမႈစီးပြားေရး ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြနဲ႔ မကိုက္ညီတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးသစ္ေတြဟာ က်ဆုံးသြားတတ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ‘ရည္ညြန္း ဒီမိုကေရစီေရးအကူအညီ-၂၀၀၅ အန္ဒီအိုင္’
(အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ေပါင္းစည္းျခင္း) - ဒီအေျပာင္းအလဲမွာ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အင္အားစုႏွစ္ခုလုံးရဲ႕ တူညီတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ က႑ေတြအလုိက္ ေပါင္းလုပ္ၾကဖို႔ ဦးတည္လာပါတယ္။ အဓိကက်တဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေအဂ်င္စီႀကီးေတြဟာ ဒီမိုကေရစီအေျခခံအစိတ္အပိုင္းေတြကို လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအျဖစ္ ထည့္သြင္းလုပ္ကိုင္လာၾကပါတယ္။ ဆြီဒင္ ႏိုင္ငံတကာ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ေအဂ်င္စီဟာ ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကိုေပါင္းစပ္ရာမွာ အေတာ္ခရီးေရာက္တဲ့အဖြဲ႔ပါ။ ဆင္းရဲမဲြေတမႈကို လူမႈစီးပြားက်ဆင္းမႈအျဖစ္သာမက ႏိုင္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ကင္းမဲ့မႈေၾကာင့္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။
စဥ္ဆက္မျပတ္က႑မ်ား
အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲေနေသာ္လည္း ဒီမိုကေရစီျမႇင့္တင္ေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အင္အားစုေတြအၾကားမွာ အျပင္းစား ျခားနားမႈေတြ က်န္ရွိေနပါေသးတယ္။
(သေဘာထားတိုက္ဆိုင္မႈခ်ဳိ႕တဲ့) - ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအုပ္စုမ်ားက ၎တို႔ေဖာ္ေဆာင္မယ့္အစီအစဥ္ေတြမွာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းအခ်ဳိ႕ ဆက္စပ္မႈရွိေနတာကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပမယ့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ဒီမိုကေရစီဟာ အသုံးျပဳရမယ့္ ကိရိယာတခုအျဖစ္ မေဖာ္ျပၾကပါဘူး။ ဥပမာ တ႐ုတ္အာဏာပိုင္ အစိုးရေအာက္မွာ တဟုန္ထိုးတိုးတက္လာတဲ့ စီးပြားေရးကို သီးျခားနမူနာအျဖစ္ျပသၿပီး ဒီမိုကေရစီနဲ႔ဆက္စပ္မွ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မယ္ဆိုတာကို သံသယထားလာၾကတာပါ။
(တရားေသ ပုံစံေသ) - အသားက်ေနတဲ့အေျခအေနေတြက ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးသမားေတြအၾကားက ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းမႈကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဥပမာ ဒီမိုကေရစီသမားေတြက ပုံမွန္အားျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား ထူေထာင္ေရးကို အေလးေပးခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရးသမားေတြက ေတာ္လွန္အုံႂကြေရးသြားေနတယ္လို ့ သုံးသပ္ၾကတာမ်ဳိးေပါ့။
(ႏိုင္ငံပိုင္ကိစၥ) - ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ေဒသႏၱရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔မ်ားနဲ႔ တိုက္႐ိုက္လုပ္ကိုင္ၾကရတာ မ်ားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးကိစၥေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးထဲထည့္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ အဲဒီအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးပ်က္မွာကို မလိုလားၾကပါဘူး။
အျခားတဖက္မွာ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုက မၾကာခဏဆိုသလိုပဲ တိုင္းျပည္ကိုယ္စား အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ တရားဝင္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြကို ေမးခြန္းထုတ္တာ၊ ေဝဖန္ေထာက္ျပတာ၊ ေတာင္းဆိုတာေတြလုပ္ၾကရပါတယ္။
(အက်ဳိးဆက္ကို ဆင္ျခင္) - ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြက အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို တရားဝင္ေအာင္ အသက္သြင္းေပးျခင္းအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီကုိ ထိခိုက္ေစပါေတာ့တယ္။ ဒီေတာ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကို ကၽြမ္းက်င္သူေတြ အေသအခ်ာ စဥ္းစားရမွာက ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြပဲ၊ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္သူေတြရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ကို တြန္းအားေပးရာ မေရာက္ေအာင္လည္း ဂ႐ုျပဳရမယ္။
(အေတြးအေခၚေကာင္းမ်ားမွ လက္ေတြ႔သို႔) - ဒီမိုကေရစီအင္အားစုနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအင္အားစု တဖက္ကိုတဖက္ စိုးရိမ္မႈေတြရွိေနေပမယ့္ အမ်ားသိသာေအာင္ အတူတကြ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုလာတဲ့ကိစၥမ်ဳိးေတြ မျမင္ရေသးပါဘူး။
တဆင့္ခ်င္းေျပာင္းလဲေရး အျမင္
လဲဗီးက ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအၾကား အကန္႔အသတ္ဇယားေတြ မထားမိေစဖို ့သတိေပးပါတယ္။ ႂကြယ္ဝပြင့္လင္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ ့အစည္းကို ရည္ရြယ္ခ်က္ပန္းတိုင္အျဖစ္ အတူထားဖို႔ တုိက္တြန္းပါတယ္။
(ဆုံး႐ံႈးမႈလမ္းမ်ား) - မဟာဗ်ဴဟာ အကြဲအလဲြေတြနဲ႔စတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ ကပ္ပါလာတဲ့ အကြဲအလြဲလမ္းေၾကာင္းေတြက ပန္းတိုင္အျဖစ္သတ္မွတ္ထားခဲ့တဲ့ လူလတ္တန္းစား ေပၚေပါက္ေရး၊ ပုဂၢလိကစီးပြားေရးက႑ ေပၚထြန္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီ အေဆာက္အဦမ်ား ထူေထာင္ေရးတို႔မွာ သြားအဆုံးသတ္ပါတယ္ တဲ့။
(အေသးစိတ္လုပ္) - ခုလိုျခားနားတဲ့အျမင္ေတြအေပၚမွာ လဲဗီး အၾကံျပဳတင္ျပပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ေအဂ်င္စီေတြအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ဆုံခ်က္ထားၿပီး အားေပးကူညီသင့္တယ္။ ဥပမာ အျခားက႑အသီးသီးမွာ ထိေရာက္ ေအာင္ျမင္မႈမရွိတဲ့အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ အစိုးရယႏၱရားေတြ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေရးဘက္မွာ အားျဖည့္တာက အဓိက ပိုက်တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
(လူမႈေရး တာဝန္ခံမႈ) - ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးသမားေတြက အဆင့္ျမင့္ဌာနယႏၱရားေတြ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးထက္ ေအာက္ေျခမွာ ဝင္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ေရးကို တိုးတက္ေဆာင္ရြက္ခ်င္ၾကပါတယ္။ ဒီအေျပာင္းလဲက လူထုနည္းနဲ႔
အစိုးရရဲ႕တာဝန္ခံမႈကို ျမႇင့္တင္ႏိုင္မယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႔ဌာနဆိုင္ရာေတြ လည္ပတ္မႈမရွိတဲ့အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ လူထုအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕စြမ္းအား ဘယ္ေလာက္ျပႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ဳိးလည္းရွိေနပါတယ္။
(ဒီမိုကေရစီကို ဘယ္ေလာက္ေစာင့္မလဲ) - ေမးခြန္းကေတာ့ အာဏာရွင္ေတြက လမ္းမဖြင့္ေပးသမွ်ကာလကို
ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးသမားေတြက ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာေစာင့္ေနၾကမွာလဲ၊ တိုးတက္တဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္းေတြအရေတာ့ ဆင္းရဲနိမ့္က်တဲ့အလႊာထက္ လူလတ္တန္းစားအလႊာကသာ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ဦးစီးေရွ႕ေဆာင္ၾကတာပါတဲ့။
ႏိုင္ငံေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အတြဲအခြဲ
(အခက္အခဲနဲ႔ မညီမွ်မႈမ်ား) - သည္နယ္ပယ္ႏွစ္ခုကလူေတြ တြဲလုပ္ၾကဖို႔ခက္ခဲသလို တန္းတူရည္တူျဖစ္ဖို႔လည္း မလြယ္ကူေခ်။ ဒီမိုကေရစီအဝန္းအဝိုင္းက ႀကီးမားတဲ့ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရးအကူအညီေတြၾကားမွာ ႏိုင္ငံေရး ထိခိုက္နစ္နာမွာမ်ဳိးေတြကို မလိုလားပါဘူး၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဘက္ကလည္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပန္းတိုင္ကို ဒီမိုကေရနည္းနဲ႔ တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္က်ဥ္းေနခ်ိန္မွာေတာင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီစံေတြ မရွိေတာ့ဘူးလားလုိ႔ ေမးခြန္း ထုတ္ပါတယ္။
(အထူးျပဳမႈ ကြဲလြဲခ်က္မ်ား) - ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္ႏွစ္ခုမွာ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ရမယ့္ အထူးတလည္
မတူကြဲျပားတဲ့ အရာေတြရွိပါတယ္။ ဥပမာ၊ ဒီမိုကရစီဖြ႔ံၿဖိဳးေရး အကူအညီေတြကို လူလတ္တန္းစားေတြအတြက္ အဓိက အခန္းက႑တရပ္အျဖစ္ ေဖာ္ေဆာင္ရတဲ့အခါ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးက႑အတြက္ နည္းနည္းပဲလိုပါတယ္။
(ႏွီးေႏွာဖလွယ္) - ႏွစ္ဖက္လုံးက ထုတ္ေဖာ္ညႇိႏႈိင္းခ်င္စိတ္မရွိေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ၾကားမွာ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ႏိုင္တဲ့အခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္တဲ့။ အီရတ္ႏိုင္ငံကိုၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံေရးမွာ အားလုံးပါဝင္ခြင့္ကို ဖြင့္ေပးထားေပမယ့္ ဒီအခ်က္က ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ ခိုင္မာတဲ့အသင္းအဖြဲ႔ တည္ေဆာက္မႈေတြကို သယ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္း မရွိပါဘူး။
The Elusive Synthesis: Exploring the Changing Relationship Between Democracy Support and Development Aid ကို ေကာက္ႏုတ္ျပန္ဆိုပါသည္။
No comments:
Post a Comment