၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖဲြ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒအတြင္းက ဥပေဒ အခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္ေနမႈမ်ား (အပိုင္း - ၁)

"လႊတ္ေတာ္မ်ားသို႔ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္း ပုဒ္မ – ၃၉၁ (ခ) “ဆႏၵမဲေပးပုိင္ခြင့္ရွိေသာ ႏုိင္ငံသားႏွင့္ ဥပေဒအရ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူတုိင္းသည္ ေရြးေကာက္ပြဲတရပ္၌ မဲဆႏၵနယ္တနယ္တြင္ လႊတ္ေတာ္တရပ္စီအတြက္ ဆႏၵမဲ တမဲသာ ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသည္။” ဟူေသာ လူတကိုယ္ မဲတျပား အေျခခံဒီမုိကေရစီမူကုိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးတဦးတည္းက လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ၁၆၆ ဦးခန္႔အပ္ျခင္းျဖင့္ ဆန္႔က်င္ခ်ဳိးေဖာက္ထားသည္ကုိ ေတြ႔ရွိရပါသည္"

၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – ၁၅၁ (၁) တြင္ “တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၏ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ကို ရယူေလာက္ေအာင္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ အေရးႀကီးသည္ဟူေသာ ဥပေဒေၾကာင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာတရပ္ ေပၚေပါက္လာသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေပၚေပါက္ရန္ အေၾကာင္းရွိသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတသည္ မည္သည့္အခါ၌မဆုိ ယူဆခဲ့ေသာ္ ထိုျပႆနာကို စဥ္းစားေစရန္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သုိ႔ လႊဲအပ္ႏုိင္သည္။ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ကလည္း ထိုျပႆနာႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္သည့္အတိုင္း ၾကားနာစစ္ေဆးၿပီးေနာက္ သမၼတထံ အစီရင္ခံႏိုင္ရမည္။” ဟု ျပ႒ာန္းထားခ်က္ ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္လည္း အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ဥပေဒမ်ားကို အနက္အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိခြင့္ အာဏာရွိၿပီး အေျခခံဥပေဒႏွင့္ မညီေသာကိစၥရပ္မ်ားကုိလည္း အဆုံးအျဖတ္ျပဳႏိုင္ခြင့္ အာဏာရွိပါသည္။

Common Law System (အဂၤလိပ္ဥပေဒစနစ္) စနစ္ကို ျမန္မာႏုိင္ငံကဲ့သုိ႔ မက်င့္သုံးေသာ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားက စတင္က်င့္သုံးခဲ့သည့္ ကိုဓဥပေဒ/ ျပ႒ာန္းဥပေဒစနစ္ (Code Law System) သို႔မဟုတ္ – ဆီဗီလ္ဥပေဒစနစ္ (Civil Law System) တြင္မူ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ တရား႐ုံးမ်ားကို က်င့္သုံးေဖာ္ေဆာင္ခဲ့သည္ကုိ ေတြ႔ရွိရသည္။


ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ဟန္း(န္) ကယ္္(လ္)စင္ (၁၈၈၁-၁၉၇၃) ၏မူအရ “ဥပေဒျပဳသူတုိ႔က အေျခခံဥပေဒႏွင့္မညီေသာ ဥပေဒမ်ား မျပဳလုပ္ၾကရန္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူတုိ႔ကလည္း အေျခခံဥပေဒႏွင့္ဆန္႔က်င္ေသာ အဆုံးအျဖတ္မ်ား မျပဳလုပ္ၾကရန္” ျဖစ္သည္။ အေျခခံဥပေဒေရးရာ အျငင္းပြားမႈမ်ားကုိ စီရင္ဆုံးျဖတ္ႏုိင္ရန္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ တရား႐ုံးတ႐ုံး သီးျခားဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္၍ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ ပါလီမန္ႏုိင္ငံေရးကုိ တရားစီရင္ေရးနည္းလမ္း (Judicialization of Constitutional Parliamentary Politics) ျဖင့္ ကယ္လ္စင္က အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။

၁၉၉၀ ခုလြန္ႏွစ္မ်ားတြင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ၁၀ ႏုိင္ငံမွ ထိုင္း၊ ကေမၻာဒီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွား ႏွင့္ ယေန႔ျမန္မာႏုိင္ငံတို႔ က်င့္သုံးေနၾကသည္ကို ေတြ႔ျမင္ရသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – ၂၉၃ တြင္ “ႏုိင္ငံေတာ္၏ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ႐ုံးမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ဖြဲ႔စည္းသည္။

(ဂ) တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ဆုိင္ရာခုံ႐ုံး။” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ပုဒ္မ -၂၉၄ တြင္ “စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရား႐ုံးမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခုံ႐ုံး၏ စီရင္ပုိင္ခြင့္အာဏာမ်ားကို မထိခိုက္ေစဘဲ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အျမင့္ဆုံး တရား႐ုံးျဖစ္သည္။” ဟုေဖာ္ျပထားသျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ ခုံ႐ုံး၏ စီရင္ပုိင္ခြင့္အာဏာကုိ ထိခိုက္၍ မရေပ။ ခုံ႐ုံး၏ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကို ပုဒ္မ – ၃၂၂ (က) မွ (ဆ) အထိျပ႒ာန္းထားသည္။

ပုဒ္မ – ၃၂၄ တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခုံ႐ုံး၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ အၿပီးအျပတ္ အတည္ျဖစ္သည္။” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို အနက္အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုျခင္းႏွင့္ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ အျငင္းပြားမႈ ပဋိပကၡမ်ားကို ခုံ႐ုံး၏ အဆုံးအျဖတ္သည္ အၿပီးအျပတ္ျဖစ္၍ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သုိ႔ သြားခြင့္မရွိေတာ့ပါ။ ဥေရာပ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ တရားစီရင္ေရးပုံစံသို႔ ေျပာင္းလဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္လ်က္ရွိေၾကာင္း သုံးသပ္ေတြ႔ရွိရပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လက္ရွိက်င့္သုံးေနေသာ ဥပေဒစနစ္မွာ အဂၤလိပ္႐ိုးရာ ဥပေဒစနစ္ (Common Law System) ျဖစ္ပါသည္။ ယခု က်င့္သုံးလာသည့္ ျပ႒ာန္းဥပေဒစနစ္ (ဝါ) ဆီဗီလ္ ဥပေဒစနစ္ (Civil Law System) ျဖင့္ ေပါင္းစပ္လုိက္လွ်င္ ကျပား ဥပေဒစနစ္တရပ္ကုိ ထူေထာင္လာသည္ဟု ဆန္းစစ္ ေတြ႔ရွိရပါသည္။

မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစ ကုိယ့္ႏုိင္ငံ၏ အမ်ဳိးသားေရး သမိုင္းအစဥ္အလာႏွင့္ ႐ုိးရာဓေလ့ထုံးတမ္းဆုိင္ရာ ေလာကပါလ တရားမ်ားကိုေတာ့ ေက်ာ္လြန္၍ ခ်န္လွပ္ထား၍ ရႏုိင္မည္ကား မဟုတ္ပါ။ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ ခုံ႐ုံးအေနျဖင့္ အမွန္စင္စစ္ ဥပေဒစာသားမ်ားထက္ ဥပေဒ၏ သေဘာထားကို အေလးထားရပါမည္။ အနက္အဓိပၸာယ္ စာသားမ်ားကုိေက်ာ္လြန္၍ အျခားအေျခခံမ်ားေပၚတြင္ မွီျငမ္းျပဳၿပီး ဥပေဒ၏ သေဘာထားအမွန္ကို ေဖာ္ထုတ္ရန္ တာဝန္လည္းရွိပါသည္။

ဥပေဒမ်ား၏ ေခါင္ထိပ္စည္းက အထြတ္ျမတ္ဆုံး ဥပေဒအျဖစ္ထားရွိသည့္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒသည္ တိက် ျပတ္သားၿပီး ေရွ႕ေနာက္စကားရပ္မ်ား ညီၫြတ္ ရွင္းလင္းရပါမည္။ ပုဒ္မတခုခ်င္း အခ်ိတ္အဆက္ ညီၫြတ္ရၿပီး ပုဒ္မတခုကို ေနာက္ပုဒ္မတခုက ေခ်ဖ်က္ထားျခင္းမ်ဳိး လုံးဝ မပါရွိရပါ။ အတြင္းသေဘာ အႏွစ္သာရျခင္း တထပ္တည္း တူညီရပါသည္။ ဆန္႔က်င္ကြဲလြဲမႈရွိလွ်င္ ကြဲလြဲခ်က္မ်ားထဲမွ ပုဒ္မတခုကိုသာ အတည္ယူရမည္ျဖစ္ၿပီး က်န္ပုဒ္မမ်ားကုိ ျပဳျပင္လုိလွ်င္ျပဳျပင္ၿပီး၊ ပယ္ဖ်က္ရန္လုိအပ္လွ်င္ ပယ္ဖ်က္ပစ္ရပါမည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒအတြင္းတြင္ ဥပေဒအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္ေနသည့္ ပုဒ္မမ်ား အေျမာက္အျမား ပါရွိေနပါသျဖင့္ ၎ကြဲလြဲခ်က္မ်ားကုိ နိဒါန္းမွစ၍ အခန္းအလုိက္ သုံးသပ္တင္ျပသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – ၄၅၃ တြင္ “ဤဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒပါ စကားရပ္မ်ားကို အနက္အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆုိရာတြင္ တည္ဆဲစကားရပ္မ်ား အနက္အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုေရး ဥပေဒကို ကိုးကားရမည္။” ဟု အတိအလင္း ျပ႒ာန္းထားပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ စကားရပ္မ်ား အနက္အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုေရး ဥပေဒ General Clauses Act ကုိသာ ကိုးကားရပါမည္။ သုိ႔အတြက္ စကားရပ္မ်ားႏွင့္စပ္ဆိုင္လွ်င္ စကားရပ္မ်ား အနက္အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုေရး ဥပေဒကို ကိုးကားၿပီး အရွိကုိအရွိအတုိင္း ဖြင့္ဆိုသုံးသပ္ ဆန္းစစ္တင္ျပသြားပါမည္။

အခန္းအလုိက္ သုံးသပ္တင္ျပခ်က္ 

နိဒါန္း 

၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ၏ နိဒါန္းတြင္ “ျပည္သူလူထု၏ လိုအင္ဆႏၵႏွင့္အညီ ပါတီစုံ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္တို႔ကုိ မိမိႏိုင္ငံႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ ထူေထာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ ႀကိဳးပမ္းတည္ေဆာက္ေပးခဲ့ေပသည္။” ဟုေဖာ္ျပပါသည္။

ထို႔ျပင္ “ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း လူမ်ဳိးေရး တန္းတူမႈျဖင့္ စစ္မွန္ေသာ မ်ဳိးခ်စ္ဓာတ္ျဖစ္သည့္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ကို ခုိင္ျမဲစြာေမြးျမဴလ်က္ ထာဝစဥ္ စည္းလုံးညီညြတ္စြာ အတူတကြ လက္တြဲေနထိုင္ၾကမည္ဟု သႏၷိ႒ာန္ခ်မွတ္၍လည္းေကာင္း အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းလိုက္ၾကသည္” ဟုလည္း ေဖာ္ျပပါသည္။

ဤနိဒါန္းေဖာ္ျပခ်က္ပါ သေဘာတရားမ်ားႏွင့္ ဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားသည္ အေလးအနက္ထား လုိက္နာမႈရွိမရွိ၊ ကိုက္ညီမႈ ရွိမရွိ၊ ထပ္တူက်မႈ ရွိမရွိ ဆန္းစစ္ရန္လိုအပ္ပါသည္။ အခန္း (၁) ႏိုင္ငံေတာ္ အေျခခံမူမ်ားမွ စတင္၍ အစအဆုံး ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပ၍ ဥပေဒေရးရာ သုံးသပ္တင္ျပပါမည္။

အခန္း (၁) 

ႏိုင္ငံေတာ္ အေျခခံမူမ်ား

အေျခခံမူမ်ား ပုဒ္မ – ၆ (စ) “ႏုိင္ငံေတာ္၏ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရးတို႔ကုိ အစဥ္တစိုက္ ဦးတည္သည္။” ဟု ေဖာ္ျပခ်က္ႏွင့္ အေျခခံမူတြင္ပါရွိေသာ ပုဒ္မ – ၂၆ (က) “ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းမ်ားသည္ ပါတီႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ကင္းရွင္းရမည္။” တို႔သည္ ဆန္႔က်င္ေနေၾကာင္း၊ စကားရပ္ သေဘာထား ကြဲလြဲျခားနားေနေၾကာင္း ျပတ္သားစြာ ေတြ႔ရွိရပါသည္။

တပ္မေတာ္သားမ်ားသည္ ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းျဖစ္ေၾကာင္းကို ဤအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – ၂၉၁ တြင္ျပ႒ာန္းထားၿပီးျဖစ္သည္။ အမွန္တကယ္မွာ ပုဒ္မ – ၃၃၉ ပါ “ႏုိင္ငံေတာ္အား ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ အႏၱရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ေရးအတြက္ တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ရမည္။” ဟု ျပ႒ာန္းထားသည္ႏွင့္အညီသာ လုိက္နာေဆာင္႐ြက္ရပါမည္။ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ခြင့္ကို အေျခခံဥပေဒ သေဘာတရားအရ ခြင့္ျပဳမထားပါ။ ႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈကို ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားကသာ ေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ေဖာ္ျပပါပုဒ္မမ်ားကို အေလးထားသည့္အေနျဖင့္ ပုဒ္မ -၂၆ (က) ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနေသာ ပုဒ္မ – ၆ (စ) ကုိ ပယ္ဖ်က္ပစ္ရပါမည္။

ပုဒ္မ – ၉ (က) တြင္ “ထုိတုိင္းေဒသႀကီး (၇) ခုႏွင့္ ျပည္နယ္ (၇) ျပည္နယ္တုိ႔သည္ အဆင့္အတန္း တူညီၾကသည္။” ဟု ေဖာ္ျပခ်က္မွာ မဆလ တပါတီအာဏာရွင္စနစ္က ဗိုလ္ေနဝင္း ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – (၃၁) တြင္ ေဖာ္ျပထားခဲ့သည့္ သေဘာထားႏွင့္ ပုံသဏၭာန္မွာ တထပ္တည္း တူညီေနသည္ကို ထူးထူးကဲကဲ ေတြ႔ရွိရသည္။

နိဒါန္းတြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ “လူမ်ဳိးေရး တန္းတူမႈျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္” ကို ေဖာ္ေဆာင္ ရည္ၫႊန္းႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ တစ္ပါတီ အာဏာရွင္စနစ္၏ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒအတုိင္း ဆက္လက္ျပ႒ာန္းထားသည္ကို ေတြ႔ျမင္ေနရသည္။ ျပန္လည္စိစစ္ ျပင္ဆင္ျပ႒ာန္းရမည့္ ပုဒ္မျဖစ္ေနေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ထို႔ျပင္ ပုဒ္မ – ၅၆ တြင္ ပါရွိေသာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တုိင္းတတိုင္းႏွင့္ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ ၅ ေဒသတို႔ကို ပုဒ္မ – ၉ တြင္ တဆက္တည္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္ကုိ မေတြ႔ရပါ။

ဤပုဒ္မ ျပ႒ာန္းခ်က္တြင္ ခ်န္လွပ္ထားမႈသည္ သီးျခားကန္႔၍ ခြဲျခားလုိက္သည့္ သေဘာထားကုိ ေဖာ္ျပရာေရာက္ေစပါသည္။ ဥပေဒ၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္ ျပည္တြင္းစစ္မွ ေရွာင္ရွားသင့္ပါသည္။ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေပါင္းစုံပါဝင္သည့္ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံအသစ္ျဖင့္သာ လူမ်ဳိးေရး တန္းတူမႈရွိသည့္ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ကုိ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ပါမည္။ သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ဤပုဒ္မသည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲပစ္ရမည့္ ပုဒ္မစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းထားသင့္ပါသည္။

ပုဒ္မ – ၁၄ တြင္ “ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္၊ တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ ဤဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒအရ သတ္မွတ္သည့္ ဦးေရအတုိင္း တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က အမည္စာရင္းတင္သြင္းသည့္ တပ္မေတာ္သားမ်ား ပါဝင္သည္။” ဟု အေျခခံမူတြင္ ေဖာ္ျပလာသည္။ တဆက္တည္း ေလ့လာရမည့္ ပုဒ္မမ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႔ပါဝင္သည္။

ဥပေဒျပဳေရး၊ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ဖြဲ႔စည္းျခင္း ပုဒ္မ – ၇၄ (က) တြင္ “ပုဒ္မ – ၁၀၉ (ခ) အရ “တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က ဥပေဒႏွင့္အညီ အမည္စာရင္းတင္သြင္းသည့္ ၁၁၀ ဦးထက္မပိုေသာ တပ္မေတာ္သား ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ႏွင့္ ပုဒ္မ – ၁၄၁ (ခ) အရ “တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က ဥပေဒႏွင့္အညီ အမည္စာရင္း တင္သြင္းသည့္ တပ္မေတာ္သား အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၅၆ ဦး။ စုစုေပါင္း တပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ၁၆၆ ဦး ပါဝင္သည္ဟု အတိအက် ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဤသို႔ဆိုလွ်င္ အေျခခံမူတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ပုဒ္မ -၂၁ (က) “ႏုိင္ငံသားတုိင္းသည္ ဤဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒတြင္ သတ္မွတ္ထားသည့္ တန္းတူညီမွ်မႈ အခြင့္အေရး၊ လြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရး၊ တရားမွ်တမႈ အခြင့္အေရးတို႔ ခံစားခြင့္ရွိသည္။” ႏွင့္ ပုဒ္မ – ၃၈ (က) “ႏုိင္ငံသားတိုင္းသည္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခြင့္ႏွင့္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။” ဆုိေသာ ပုဒ္မႏွစ္ခုႏွင့္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆန္႔က်င္ေနေၾကာင္း အထင္အရွား ေတြ႔ရပါသည္။

ထို႔ျပင္ လႊတ္ေတာ္မ်ားသို႔ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္း ပုဒ္မ – ၃၉၁ (ခ) “ဆႏၵမဲေပးပုိင္ခြင့္ရွိေသာ ႏုိင္ငံသားႏွင့္ ဥပေဒအရ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူတုိင္းသည္ ေရြးေကာက္ပြဲတရပ္၌ မဲဆႏၵနယ္တနယ္တြင္ လႊတ္ေတာ္တရပ္စီအတြက္ ဆႏၵမဲ တမဲသာ ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသည္။” ဟူေသာ လူတကိုယ္ မဲတျပား အေျခခံဒီမုိကေရစီမူကုိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးတဦးတည္းက လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ၁၆၆ ဦးခန္႔အပ္ျခင္းျဖင့္ ဆန္႔က်င္ခ်ဳိးေဖာက္ထားသည္ကုိ ေတြ႔ရွိရပါသည္။

ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံမူ၌ပင္လွ်င္ ဒီမိုကေရစီမူမ်ားဆုိင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ထားသည္ဆုိလွ်င္ တရားဥပေဒ စုိးမိုးေရးကို အဘယ္ပုံ အဘယ္နည္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္ပါအံ့နည္း။ ဒီမိုကေရစီ မူဆိုင္ရာပုဒ္မမ်ားကို လုိက္နာရမည္ျဖစ္ၿပီး ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္ျခင္းဆုိင္ရာ ပုဒ္မမ်ားအားလုံးကို ပယ္ဖ်က္ပစ္ရပါမည္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကိုထိန္းသိမ္းရန္ စစ္အစုိးရတရပ္တည္ရွိေနေသးသည္ကုိ ဤပုဒ္မမ်ားက ေဖာ္ညြန္းေနပါသျဖင့္ အရပ္သားအစိုးရတရပ္ကုိ တည္ေဆာက္လုိပါက ဤပုဒ္မမ်ားကို မျဖစ္မေန ဖ်က္သိမ္းပစ္ရပါလိမ့္မည္။

ပုဒ္မ – ၄ တြင္ “ႏုိင္ငံေတာ္၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာသည္ ႏုိင္ငံသားမ်ားထံမွဆင္းသက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္တဝန္းလုံး၌ တည္သည္။” ဟု ျပ႒ာန္းခ်က္အတိုင္းသာ ျဖစ္သင့္ပါသည္။ တပ္မေတာ္က ဆင္းသက္ၿပီး ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ေပၚတြင္တည္သည္ဟု ဆုိပါက ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိယ္၌က စစ္အုပ္စုလက္စြဲ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ က်မ္းႀကီးတေစာင္ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မည္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ႏွင့္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္က ႏိုင္ငံေတာ္တုိင္း က်ဆုံးတတ္သည္ကုိ သင္ခန္းစာယူတတ္ရပါမည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ႏွင့္ ျပဒါးတလမ္း သံတလမ္းျဖစ္ေနသည္ကို ခြဲျခား႐ႈျမင္ရပါမည္။

စီးပြားေရးအရ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကို ေဖာ္ၫႊန္းသည့္ ပုဒ္မ – ၃၆ (ခ) တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္သည္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ တရားသျဖင့္ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းကုိ ပ်က္ျပားေစရန္ တဦးတေယာက္က ျဖစ္ေစ၊ အစုအဖြဲ႔က ျဖစ္ေစ၊ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ေဆာင္ရြက္မႈ သုိ႔မဟုတ္ ေစ်းကစားမႈျပဳျခင္းျဖင့္ အမ်ားျပည္သူတို႔၏ အက်ဳိးစီးပြားကို ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္းမွ တားဆီးကာကြယ္မည္။” ဟူေသာ ျပ႒ာန္းခ်က္ကို တိတိက်က် လုိက္နာရပါမည္။ ထို႔ျပင္ ပုဒ္မ – ၃၆ (ဃ) တြင္ “စီးပြားေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ႏိုင္ငံပုိင္သိမ္းယူျခင္း မျပဳ” ဟု ပါရွိသည့္အတုိင္း ဦးသိန္းစိန္ ၾကံ့ဖြံ႔အစိုးရက စံျပလုိက္နာ က်င့္သုံးရပါမည္။ သို႔ေသာ္လည္း ပုဒ္မ ၃၇ (ခ) တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္သည္ ႏိုင္ငံပုိင္ သယံဇာတမ်ားအား စီးပြားေရးအင္အားစုမ်ားက ထုတ္ယူသုံးစြဲျခင္းကို ကြပ္ကဲႀကီးၾကပ္ႏိုင္ရန္ လိုအပ္သည့္ဥပေဒ ျပ႒ာန္းရမည္။” ဟု ေဖာ္ျပထားျပန္သည္။

၎ဥပေဒကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ႏိုင္ငံေတာ္ပုိင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား ဥပေဒႏွင့္ ေျမလြတ္ ေျမလပ္ႏွင့္ ေျမ႐ိုင္းမ်ား စီမံခန္႔ခြဲေရးဥပေဒကဲ့သုိ႔ေသာ ဥပေဒမ်ားကိုျပ႒ာန္း၍ ပုဒ္မ – ၃၆ (ခ) ႏွင့္ (ဃ) တို႔ကုိ ဆန္႔က်င္ၿပီး ျပ႒ာန္းလုိက္သည္ကုိ ေတြ႔ရွိရပါသည္။ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အေျခခံမူမ်ားႏွင့္ ကြဲလြဲဆန္႔က်င္စြာ ျပ႒ာန္းထားသည့္အျပင္ အစိုးရအာဏာပုိင္မ်ားက မူႏွင့္ဆန္႔က်င္စြာ က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္ထားသည့္ အမႈေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာလည္း ေပၚေပါက္လွ်က္ရွိပါသည္။ ၎တုိ႔ကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးၿပီး ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းလာသည့္ အဆိုပါဥပေဒမ်ား ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ျပ႒ာန္းသင့္ပါသည္။

ပုဒ္မ – ၃၇ (ဂ) တြင္ “ပစၥည္းပုိင္ဆုိင္ခြင့္၊ အေမြဆက္ခံခြင့္၊ ကုိယ္ပုိင္လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ တီထြင္ခြင့္ႏွင့္ မူပုိင္ခြင့္တို႔ကို ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္ အညီခြင့္ျပဳရမည္။” ဟု ေယဘူယ် ေဖာ္ျပခ်က္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ ၎အခြင့္အေရးမ်ားအတြက္ တိက်သည့္ သီးသန္႔ဥပေဒတခုစီ ျပ႒ာန္းေပးရန္ လုိအပ္ပါသည္။ အေျခခံမူ၏ အဓိက လုိအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မည့္ ပုဒ္မမ်ားကိုသာ ဤအခန္းတြင္ ထည့္သြင္းရန္ လုိအပ္ပါသည္။

ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္တဦးတည္း၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားေသာ ပုဒ္မအေျမာက္အမ်ားကို တပ္မေတာ္ အခန္းတြင္သာ ေဖာ္ျပသင့္ပါသည္။ ဤအခန္းတြင္ မေဖာ္ျပသင့္ပါ။

ဤအခန္း ပုဒ္မ ၁ – မွ ပုဒ္မ ၄၈ အထိ မူမ်ားတြင္ ထပ္မံျဖည့္ရမည့္၊ ပယ္ဖ်က္ရမည့္ ပုဒ္မမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လႊတ္ေတာ္အတြင္းတြင္ ေျဖရွင္း႐ုံျဖင့္ မေျပလည္ႏုိင္ေတာ့ပါ။ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ ၂၁ ရာစု ပင္လုံ ညီလာခံ အသစ္ျဖင့္သာ စစ္မွန္သည့္မူမ်ားကို ခ်မွတ္ႏုိင္ ျဖည့္ဆည္းႏုိင္မည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း သုံးသပ္ေတြ႔ရွိရပါသည္။